Onderzoeksgroep Beleid en leiderschap in onderwijs
WETENSCHAPPELIJKE OPVOLGING PROFESSIONALISERINGSTRAJECTEN TER VERSTERKING VAN LEIDERSCHAP VOOR HERSTEL EN VEERKRACHT
Een belangrijke uitdaging die de huidige coronacrisis met zich meebrengt is het versterken van leiderschap met het oog op de remediëring van leerachterstanden en het maximaal afstemmen van de schoolorganisatie op de noden van de leerlingen en het schoolteam. Dit vraagt enerzijds om sterk onderwijskundig leiderschap en anderzijds om strategisch personeelsbeleid binnen scholen. Omdat schoolleiders hierin sterker ondersteund kunnen worden, zet het departement Onderwijs en Vorming in op tweejarige professionaliseringsinitiatieven voor schoolleiders binnen een samenwerkingsverband. Het centrale uitgangspunt van de professionaliseringsinitiatieven is collectief leren van schoolleiders. Eerder onderzoek heeft namelijk aangetoond dat collectieve leeractiviteiten krachtige leermiddelen zijn voor schoolleiders.
Dit onderzoek in opdracht van de Vlaamse Overheid (O&O-opdracht) stelt tot doel om 10 gegunde professionaliseringsinitiatieven systematisch te analyseren door belangrijke randvoorwaarden (bv. kenmerken van het professionaliseringsinitiatief, het samenwerkingsverband, de schoolleider en de school), leerprocessen en effecten van deze opgezette professionaliseringsinitiatieven in kaart te brengen. Om randvoorwaarden en effecten te bestuderen, wordt een begin- en eindsituatieanalyse uitgevoerd op basis van survey gegevens verzameld bij deelnemende schoolleiders en organisatoren van de professionaliseringsinitiatieven. Verder vindt ook een case study onderzoek plaats om een diepgaand zicht te krijgen op leerprocessen die schoolleiders doormaken. Voor het case study onderzoek wordt data verzameld in 4 samenwerkingsverbanden aan de hand van een logboek, focusgesprekken, semi-gestructureerde interviews en een documentenanalyse. Het onderzoek zal een wetenschappelijk rapport opleveren dat zal leiden tot het formuleren van aanbevelingen voor het professioneel continuüm van schoolleiders.
Verder worden gedurende de looptijd van de professionaliseringsinitiatieven reflectiegroepen georganiseerd voor projectorganisatoren wat ervoor zorgt dat de evidentie en inzichten die doorheen het onderzoek zijn opgebouwd toegankelijk worden gemaakt. Ten slotte zal dit onderzoek ook leiden tot een inspiratiegids die (groepen van) scholen en hun ondersteuners inzicht kan bieden in goede praktijken van collectief leren bij schoolleiders.
In het kader van dit onderzoek werd in de eerste fase een uitgebreide literatuurstudie over professionalisering van schoolleiders en sterk schoolleiderschap uitgevoerd. De literatuurstudie gaat eerst dieper in op wat sterk schoolleiderschap is en presenteert vervolgens een raamwerk om professionalisering van schoolleiders te evalueren.
