Onderzoeksgroep Beleid en leiderschap in onderwijs
Welzijnsbeleid als onderdeel van strategisch personeelsbeleid in scholen: naar een wetenschappelijk onderbouwd instrumentarium
Onderzoek toont aan dat leraren hun job vaak graag doen. Jammer genoeg toont onderzoek ook aan dat het onderwijs een erg stressgevoelige sector is. De cijfers over werkstressproblemen en burn-out symptomen blijven toenemen. Binnen het Vlaamse onderwijs worden we de laatste jaren ook onophoudelijk geconfronteerd met een lerarentekort en de uitstroom van jonge leraren. Het is dus van cruciaal belang dat we in Vlaanderen inzetten op maatregelen om de aantrekkelijkheid van het lerarenberoep te verhogen en onderwijsprofessionals (leraren, schoolleiders, ondersteunend personeel, …) in het beroep te houden.
Een goed en gericht welzijnsbeleid dat o.a. inzet op de psychosociale aspecten van het werk in scholen is hierbij noodzakelijk, maar schoolleiders en schoolbesturen hebben nood aan ondersteuning, zowel in de vorm van inzichten op theoretisch vlak als in de vorm van instrumenten of methoden om daadwerkelijk mee aan de slag te gaan om zo’n beleid uit te stippelen én om te gebruiken in dat beleid.
Het hoofddoel van dit onderzoek is dan ook de inventarisatie en vertaling van bestaande instrumenten naar een gebruiksklaar en duurzaam instrumentarium i.f.v. welzijnsbeleid in Vlaamse basisscholen en secundaire scholen, als onderdeel van strategisch personeelsbeleid. Het verzamelen van inzichten in factoren die bijdragen tot stress en welbevinden, alsook het in kaart brengen van bestaande instrumenten, zien we als noodzakelijke bouwstenen voor dit hoofddoel en formuleren we dus als deelvragen.
Om dit te realiseren wordt gebruik gemaakt van het Job Demands-Resources model. Dit is één van de meest gehanteerde modellen dat duidt welke factoren binnen de job stress en welbevinden van werknemers verklaren. De insteek van dit model sluit ook aan bij de 5 A’s (Arbeidsorganisatie, -inhoud, -voorwaarden, -omstandigheden en -relaties) die in de welzijnswetgeving omschreven worden als factoren in de werkomgeving en de werksituatie die samenhangen met psychosociale risico’s.
Als eerste stap wordt in de literatuur gezocht welke job resources en job demands gerelateerd aan de 5 A’s kunnen geïdentificeerd worden binnen de beschikbare onderzoeksliteratuur met betrekking tot onderwijs?
Een tweede stap is de zoektocht naar instrumenten (binnen en buiten onderwijs) die inspelen op de geïdentificeerde demands en resources.
In een derde stap wordt dit alles met belangrijke stakeholders (bvb.: vakbond, GO! En onderwijskoepels, schoolleiders) besproken in 2 rondes van focusgroepen.
Dit alles moet resulteren in: (1) Een wetenschappelijk onderzoeksrapport, (2) een praktijkgerichte en wetenschappelijk onderbouwde inspiratiegids en (3) aanbevelingen t.a.v. de stakeholders.
Dit onderzoek (april 2021 – februari 2022) wordt uitgevoerd door de onderzoeksgroep Bellon (UGent) in samenwerking met de Arteveldehogeschool (promotoren prof. dr. Melissa Tuytens, prof. dr. Geert Devos en dr. Bénédicte Vanblaere).
